تعمیر برد صوت آیفون تصویری کماکس یکی از دغدغه های اصلی اساتید برقکار می باشد، این مقاله به این موضوع می پردازد که برد صوت یا صدا در آیفون تصویری چیست و چه عملکردی دارد و سپس به ایرادات متنوعی که ممکن است در اثر خرابی این برد بوجود آید بحث می کنیم.
در ابتدای این مقاله لازم است بدانیم که آیسی (گیت نات) CD4069 ,HFE4069 و یا HFE40106 همگی عملکردی مشابه دارند و در آن 2 پایه تغذیه ورودی و12 پایه ورودی و خروجی عملگرهای آیسی هستند،این آی سی مغز و فرمان دهنده اصلی برد های صوت اکثر آیفون تصویری قدیمی شامل برد صوت سیماران، برد صوت کالیوز، برد صوت یا صدای تابا وبرد صوت سوزوکی و آلدو و کماکس می باشد، آی سی 4069 یه عملگر نات است و محدوده ولتاژ عملگر آن از 0 تا 20 ولت می باشد و این آی سی بشکل ساده هر ولتاژی که به پایه های ورودی خود ببیند برعکس تحویل می دهد، لذا این مقاله هوشمندانه به شما تعمیرات کلی طیف وسیعی از برد های موجود را آموزش می دهد.
نکته ابتدایی: برای خیلی از موارد آموزش،تخصص حداقلی و قطعه شناسی الکترونیک نیاز ابتدایی است و صرف دانش نظری ممکن است وقت و انرژی و از همه مهم تر اعتماد مشتری را از دست بدهید.
عملکرد برد صوت
برد صوت در مانیتور آیفون تصویری چیست و چه کارایی دارد؟ برد صوت یا برد صدا یا برد کفی معمولا اصطلاحی است که بواسطه عملکرد این بخش از مدار که یکی از وظایف ان تولید صدا اطلاق می شود، این برد در واقع مغز سیستم آیفون تصویری کماکس است و سایر اعضا یا از آن دستور روشن شدن دریافت می کنند و یا سیگنال عبوری خود رااز آن دریافت می کنند، پس دانش تجزیه و تحلیل این مدار برای تعمیر دربازکن بسیار راه گشا خواهد بود. در ادامه مقاله به عملکرد بخشهای مختلف مدار خواهیم پرداخت.
تولید صدای زنگ
همانطور که عنوان شد فرمان زنگ در برد صوت کماکس از آی سی 4069 صادر میشود و تولید صدای زنگ در بردصوت مانیتو کوماکس به وسیله یکی از آی سی های M602 یا RT0302 یا MT2800 انجام میشود که به آی سی های دینگ دانگ یا زنگ معروف هستند.
پایه۱ : ای سی زنگ پایه تریگر یا راه انداز می باشد که ولتاژ ۲ تا ۵ ولت فعال می شود
پایه ۴ : منفی یاGND
پایه ۸ : تغذیه +۵ولت
پایه ۵ : صدای خروجی
همانطور که می بینید عیب یابی واقعا ساده است؛ یا روی پایه 1 ولتاژنداریم و یا روی پایه 5 خروجی نداریم، که هر دو مورد در دسترس است.
تقویت صدای زنگ
تقویت صدای زنگ یا هر صدای دیگری در پنل و یا مانیتور به وسیله آی سی LM386 انجام میشود، از ساخت این آیسی بیش از 30 سال می گذرد اما همچنان یک تقویت کننده عملیاتی کم نظیر صوتی است. پایه های 1 و 8 در این آی سی پایه های تنظیم بهره مقدار تقویت ولتاژ خروجی یا همان دامنه ولتاژ سینوسی صوت است.
این پایه ها معمولا با یک خازن 10 میکرو به توان عملیاتی خوب خود می رسند و شما می توانید با یک مقاومت یا پتانسیومتر تا 10کیلو مقدار صدای زنگ یا هر صدایی که پخش می شود را تنظیم کنید.
در برد صوت مانیتور کوماکس پخش صدای زنگ از طریق بلندگو دسته گوشی انجام میشود (۸اهم ۰٫۵وات).
۳ : ای سی ورودی صدا جهت تقویت است
۵ : صدای تقویتی خروجی
۶ : VCC یا همان تغذیه
۲ و ۴ : GND یا همان منفی
1 و 8 تنظیم گین ولتاژ خروجی
فیدبک صدای زنگ
صدای زنگ در برد صوت مانیتور کماکس از طریق خازن عدسی C5 به پنل جهت پخش منتقل میشود که می توان برای بهبود صدای فیدبک آنرا تا 1 نانو فاراد افزایش داد.
صدای رفت و برگشت
قبل از پرداختن به این بخش لازم است به این نکته اشاره کنم که یک مدار تقویت صوتی یکپارچه نقش تقویت صدای رفت و برگشت در مانیتور را به عهده دارد البته این کار در پنل هم دارای مشابهت های فراوانی است که در مقاله ای جدا به آن خواهیم پرداخت.
این مدار ترانزیستوری دارای 3 تزانزیستور است که یکی برای تنظیم و تولید صدای میکروفن مانیتوربه پنل (Q2) و یکی برای تنظیم و باز تولید صدای پنل به بلندگومانیتور(Q1) و یکی نقش میکس کننده این دو سیگنال را دارد(Q3).
صدای میکروفن:
صدای میکروفون از طریق ترانزیستور های Q3 و Q2 تقویت شده و از طریق خازن C3 که خازن کوپلاژ صدای رفت و برگشت است به پنل منتقل میشود.
صدای دریافتی از پنل:
صدای دریافتی از پنل از طریق خازن C3 وارد بلوک تقویت صدا می شود سپس از طریق بلندگو پخش می شود.
نکته:
خازن های C1 و C9 و مقاومت های 22 اهمی و 390 اهمی نیز در این عمل انجام وظیفه می‌کنند که در ادامه مقاله به نقش آن ها می‌پردازیم.
دسته گوشی یا هندست
دسته گوشی یا هندست در واقع جزئی از مدار برد صوت نیست اما ورودی و خروجی برد صوت در آن بروز می کند به همین جهت تست آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و ما در این مقاله برای تست میکروفن و بلندگو در دسته گوشی آیفون تصویری توضیحاتی ارائه می کنیم.
نکته:
در صورت هر گونه ایراد صوتی در برد صدای مانیتور کماکس حتما اول دسته گوشی تست شود.
فرمان استارت و زمان روشن ماندن تصویر
زمانی که شاسی زنگ فشرده می شود طیف وسیعی از اعمال انجام می شود که یکی از انها فرمان روشن شدن از طریق آی سی ۴۰۶۹ به ترانزیستور Q5 منتقل است و باعث روشن شدن ال سی دی و تزریق ولتاژ به مدار میشود، از آنجا که این ترانزیستور منفی می باشد و برای کلید زنی یا سوئیچ در مدار به کار رفته بعد از روشن شدن ولتاژ منفی را سوئیچ کرده و TIP127 یا TIP126 را روشن می کند که باعث اعمال ولتاژ مثبت از طریق کلکتور یا همان پایه وسط Tip127 به سیم زرد سوکت خروجی به سمت پنل و سیم + ال سی دی منتقل می شود این عمل پنل و ال سی دی را هم زمان روشن می‌کند.
فرمان کنترل تصویر نیز مثل همه فرامین برد صوت تابا و کماکس ازآی سی 4069 صادر می شود
4عنصر در این زمینه مهم هستند که در زیر به ان اشاره شده است و کم بودن زمان مانایی تصویر به واسطه آن تنظیم می شود. در واقع یک ترانزیستور و دوخازن و یک مقاومت، در واقع زمان دشارژ خازن که از طریق مقاومت تخلیه می شود زمان تصویر را تعیین می کند.
فرمان دادن درب باز کن به پنل
فرمان درب بازکن از طریق شاستی رو کیبرد انجام میشود. بدین صورت که یه طرف شاستی ولتاژ +۱۴ ولت دریافتی از پاور و یه طرف شاستی به سیم قرمز سوکت خروجی به سمت پنل متصل می باشد.
البته در این میان یک دیود واسط هم وجود دارد.
سلکتور، هوک یا شاسی قطع کن
یکی از قطعات که شاید بیشترین سهم را در خرابی دارد شاسی قطع کن یا هوک در این مدار می باشد. این قطعه با عملکرد مکانیکی و احتمال نفوذ گرد و غبار و رطوبت بسیار در معرض خرابی است.
برای درک بهتر از عملکرد آن لازم است بدانید پایه های این کلید چگونه در مدار کار می کند. این هوک در برد صوت کوماکس دارای ۱۲ پایه است.
این سلکتور دارای 4 کلید 2 حالته NO /NC/COM می باشد که برای قطع تصویر و صدا رفت و برگشت آیفون تصویری استفاده می شود، شکل بالا به درستی پایه ها و ترتیب کارایی آنها را نمایش می دهد.
۳ پایه بالای سلکتور: مربوط به قطع تصویر و تغذیه ولتاژ میکروفون یه پایه مشترک که +۱۲ متصل می باشد
۳ پایه پایین سلکتور: مربوط به صدای زنگ و صدای برگشت از پنل می باشد. پایه مشترک به سیم بلندگو دسته گوشی متصل می باشد.
پایه ۲ و ۵ پایه های مشترک می باشند که در حالتی کلید وصل باشد پایه ۱ به ۲ و پایه ۴ به ۵ اتصال دارند،
در حالیکه که دسته گوشی گذاشته یا کلید قطع باشد پایه ۲ به ۳ و پایه ۵ به ۶ اتصال دارند.
مهمترین وشایع ترین ایرادات برد صوت کماکس
1.ایرادات مربوط به زنگ مانیتور کماکس
زنگ نمی خورد: این ایراد ممکن است از بلوک تقویت یا بلوک تولید ویا فرمان آیسی 4069 باشد پس لازم است برای تست هر کدام موارد زیر چک شود:
قسمت فرمان: آیا در لحظه زنگ ولتاژتریگ( حدود 1.5 ولت لحظه ای) روی پایه ابتدایی آی سی زنگ دیده می شود؟ اگر می شود در این صورت وارد مرحله بعد می شویم.
قسمت تولید صدای رنگ: چنانچه فرمان ورودی دارید اما روی پایه 5 یا خروجی ولتاژ ندارید پس احتمال خرابی آی سی زنگ ومدار اطراف مرتبط بسیار زیاد است.
قسمت تقویت: خرابی این بخش بشدت زیاد است،ابتدا بعد از این باید ببینیم که آی سی عملکرد دارد؟
برای تست این مورد لازم است که پایه 3 که ورودی را با پنس لمس کنیم اگر شاسی قطع کن پائین باشد حتما صدای خش خش از بلندگو پخش می شود (قبل از این حتما R17را از مدار خارج کنید تا فقط عملکرد 386 چک شود) و اگر اینطور نبود؛
- ولتاژ12 روی پایه 6 چک شود
- خازن روی این پایه(C14) و مقاومت 22 اهم (R43) تست شود اگر خراب بود و ولتاژی نداشت یا ولتاژافت داشت حتما آیسی LM386 نیز تعویض شود.
- خازن های روی پایه 3 در آی سی LM386 که دو عدد 22 نانو می باشد حتما چک شود.
- خازن C13معمولا صدا را کاملا قطع نمی کند اما تست آن هم کمک کننده خواهد بود.
نکته:
- آی سی زنگ M602 و Rt0302 مشابه یکدیگر هستند.
- آی سی 2800N بسیار کمیاب و علی رغم اسم مشابه تنوع بایاس مختلفی دارد که جایگزین مناسبی برایش نیست.
زنگ نصفه می‌خورد : برای فهم علت این خرابی فقط یک مولتی متر نیاز است، باید ببینید که آیا خازن C22 ولتاژ را بمدت حدود 6 ثانیه در خودنگه می دارد و در صورت نگه داشتن این مقدار باید مقدار C1 , C2 که مقدار 2.2 میکرو فاراد می باشند تست شود.
- C22 تست شود
- C14 تست شود
- C1, C2 تست شود
صدای خش خش یا ناهنجار در زمان پخش زنگ:
در خروجی آی سی lm386 یک خازن در نقش نویز گیر ایفای نقش می کند که معمولا مقدار0.47 uf را دارد، خرابی آن باعث ایجاد نویز در خروجی می شود
2. ایرادات صدای رفت و برگشت
صدای میکروفن به پنل ضعیف است:
- ترانزیستور Q2 و خازن C2تست یا تعویض شوند.
- ترانزیستور Q3 تعویض شود.
- سلکتور یا هوک تعویض شود
صدای هر دو طرف ضعیف است:
- خازن C3تعویض شود
- خازنهای C1 , C9 نیز عوض شوند
صدا از پنل به مانیتور ضعیف است:
ترانزیستور Q1 و خازنهای C1, C9 تعویض شوند.
نکته :
- در مسیر بلوک رفت و برگشت صدا مقاومتهای R1,R2,R3,R4 نقش مقامتهای تنظیم بایاس را دارند و می توانند در صورت قطعی و خرابی مدار را بطور کل از کار بیندازند اما معمولا به تنهایی آسیب نمی بینند و با خرابی در ترانزیستور ها نیز توام می شوند.
- سلکتور یا هوک را بعد هر نوع ایراد چک کنید، چنانچه با فشردن ان از دسته گوشی خش خش می شنوید آنرا تعویض کنید.
3.مانیتور کماکس در بازکن عمل نمی کند
این ایراد معمولا بواسطه ایراد در تک سوئیچ در بازکن می باشد اما نکات دیگری هم در این امر دخیل هستند:
- خرابی دیود واسط که در برد سوئیچ قرار دارد.
- کم بودن ولتاژ تغذیه نیز ممکن است این ایراد را ایجاد کند.
5.تصویر بلافاصله قطع می شود
این ایراد بیشتر زمانی رخ می دهد که کسی زنگ می زند و بلافاصله تصویر قطع می شود:
- چنانچه بعد از برداشتن دسته گوشی تصویر قطع شد حتما دهوک تعویض شود.
- چنانچه بدون آن و خود بخود قطع شد خازن های C28,C29 تعویض شود.
6.تصویر ندارد اما برد LCD آیفون تصویری سالم است
در این حالت برد ال سی دی سالم است اما تصویر نمی آید:
- خازن C27 تعویض شود
7.در صورت وصل کردن برد صوت تغذیه تق تق یا چشمک می زند.
این بما این نکته را می گوید که برد صوت دچار اتصال یا جریان کشی شدید است:
نکته: برد های دیگر مثل ال سی دی را حتما جدا کنید و فقط برد تغذیه وصل باشد.
- آی سی رگلاتور7812 کاندید اول خرابی است
- خازن C24 , خازن فیلتر نویز آی سی 7812 چک شوند (معمولا اتصال هستند).
- آی سی LM386 نیز چک شود(در صورت خرابی این حتما مقاومت 22 اهم روی پایه 6 چک شود)
- آی سی 4069 نیز چک شود(پایه های 7 و 14 ورودی تغذیه آی سی هستند).
8. چراغ روشن است اما هیچ کاری نمی کند
- آی سی 4069 سوخته است و یا ولتاژ به آن نمی رسد.
بخش پایانی
این آموزش ماحصل تجربه عملی و علمی تیم شهرآیفون است، ذکر و ترویج آن با و بدون ذکر منبع نام شهرآیفون مجاز است و امید است در جهت آگاهی بخشی به عموم اساتید کار و بهبود خدمات بخشی به هموطنان در جهت تعمیر اواع برد صوت و سایر بردهای آیفون تصویری و صوتی مورد استفاده قرار گیرد.
عالی بود دید روشنی بمن داد
خواهش می کنم، موفق باشید